Regelmatig kopen wij horloges uit de eerste hand, van de eerste eigenaar die besluit om het in te ruilen voor een nieuw horloge of van een erfgename die om verschillende redenen afstand doen van het erfstuk. Vaak krijgen wij bij de aankoop het levensverhaal van de drager van deze horloges te horen. Het gaat hier vaak om een aanschaf of gift bij een bijzondere gelegenheid die jaren na ontvangst nog regelmatig op familiebijeenkomsten de revue passeren. Een 18de verjaardag, huwelijk of jubileum zijn veelvoorkomende gelegenheden voor het krijgen van een waardevol aandenken.
Sporadisch komt het voor dat de verhalen van de horloges en hun drager ervan een meerwaarde geven aan het gekochte voorwerp. Welnu, dit is zo’n horloge met een geweldig historisch verhaal die ik u niet wil onthouden. Oordeelt u zelf of dit horloge en zijn verhaal een meerwaarde heeft.
Het horloge en zijn verhaal
Het was in 2007 dat ik het horloge voor het eerst in handen had. De eigenaar had het horloge van zijn vader gekregen nadat hij in 1996 kwam te overlijden. Het verdween in de la waar het jaren heeft gelegen. Bij de enkele keren dat het horloge werd gedragen bleek het niet naar behoren te werken en verdween weer terug in de la. Totdat in 2007 besloten werd om op het horloge een complete revisie te laten uitvoeren door de horlogemakers van Amsterdam Watch Company. Een uitdaging die we graag aannemen.
Kijkend naar het horloge vallen meteen een paar zaken op. Het betreft een rosé gouden heren versie van het Zwitserse horlogehuis Rolex. Een graag geziene gast maar nog niet direct een Oh–Ah ervaring. De vorm van deze Oysterkast is anders dan anders en wordt een “Bombay” model genoemd. Hierbij zijn de kastpootjes (lugs) aan de bovenkant bol gevormd wat een sierlijk karakter geeft aan een sportief model als de standaard Oysterkast. Uit ervaring weten we dat deze kasten vaak in 14karaat geelgoud zijn vervaardigd. Een 18k gouden kast is vooral onder verzamelaars meer geliefd laat staan de rosé kleur die menig connaseur en liefhebber het water in de mond doen lopen. Het gaat hier dus om een zeldzaam model maar met de juiste contacten nog wel te vinden.
Wat dit horloge echt uniek maakt is ten eerste de wijzerplaat. Deze is voorzien van een wafel-structuur ook wel “ honey comb” genoemd. Deze variatie komt vaak voor op vroege modellen van Rolex maar zijn echter kort gemaakt. Maar dan de tekst. Naast de merknaam (Rolex) de kastvorm (Oyster) en het type uurwerk (perpetual) staat er nog iets onder geschreven. Serpico y Laino er vormt een glimlach om mijn gezicht.
Langzaam draai ik het horloge om en zie dat er met strakke hand een inscriptie in de gouden achterdeksel staat gegraveerd. Vaak betekent dit een teleurstelling met de daar bijhorende waardevermindering. Horloges met gravures zijn nu eenmaal minder goed te verkopen en het verwijderen hiervan laat altijd een litteken achter. Echter als het hier gaat om de namen van of teksten voor beroemdheden verandert dit totaal. Een in eerste instantie vermeende waardevermindering kan leiden tot een waardestijging mits het een 100% toevoeging is aan de provenance van het horloge. En in dit geval is dat een understatement. Niet te missen staat er in grote letter “G G” met rondom de achterdeksel de inscriptie Gervegeria Heineken 1954. Geïnteresseerd kijk ik naar mijn klant en kijk hem vragend aan.
De Rolex was een afscheidscadeau van Heineken aan zijn vader voor het oprichten van een bierbrouwerij in Caracas in Venezuela. Het hele gezin was in 1951 meegereisd met vader die verantwoordelijk was bij Heineken afdeling buitenland. Na drie jaar (1954) ontving hij dit prachtige horloge als aandenken. Zijn verdere leven heeft hij voor Heineken gewerkt vanuit onze hoofdstad Amsterdam.
Serpico y Laino
Het is een zeldzaamheid maar zeker geen uitzondering als er op de wijzerplaat naast het merk ook de naam van een juwelier is gedrukt. Vaak grote juweliershuizen die jaarlijks enorme bestellingen deden konden of mochten hun naam op de wijzerplaat drukken. Tuler, Gubelin, Tiffany en Cartier zijn en paar bekende huizen die hiervan gebruikt hebben gemaakt.
Het was vóór 1960 minder belangrijk welk horloge je kocht maar vooral belangrijk waar je deze had aangeschaft. Vaak kwamen generaties familieleden bij een en dezelfde juwelier waar er van uit kon worden gegaan dat daar, passend bij de status van de klant, een naar waarde ingeschat uurwerk kon worden aangeschaft. Op feesten en partijen werd dan uitvoerig vermeld dat het sieraad bij die gerenommeerde juwelier was gekocht. Het merk was van minder belang. Eenmaal door de globalisering van de wereld door o.a. het straalvliegtuig kon men overal luxe producten kopen en sprongen de merken daar op in om hun merk internationaal te presenteren. Na 1960 was het belangrijk dat het merk dat je droeg vermeld werd en niet perse bij welke juwelier het was gekocht.
Een horloge met Serpico y Laino op de wijzerplaat was zo’n aanduiding van een juweliershuis van aanzien. Een juwelier met een prachtig maar even zo triest verhaal waar vandaag de dag het volgende over bekend is;
Vicente Laino was een jonge goudsmid die emigreerden naar Venezuela, zoals vele Italianen van die tijd. Toen Vicente aankwam in Venezuela had hij niets. Hij ontmoette een landgenoot met wie hij een hechte vriendschap kreeg, zijn naam was Leopoldo Serpico. Er waren veel Italianen in Caracas, allemaal min of meer met dezelfde geschiedenis en allemaal met goede wil en hoop in hun hart. De ontmoeting tussen de twee Italianen markeerde het begin van een van de grootse juweliershuizen van begin vorige eeuw.
Vicente had geen geld, maar Leopoldo merkte zijn grote intellectuele en zakelijke vaardigheden en vroeg hem een juwelier "Joyeria Serpico" te beginnen. Dit is voor het eerst in de geschiedenis dat het merk "Serpico y Laino" wordt weergegeven. Om de omzet te verhogen stelt Vicente voor om in Europa op zoek naar een horlogemerk dat nog niet word verkocht in Venezuela. Dit keer vertrok Vicente met een andere geest in zijn hart terug naar Europa, een ondernemersgeest. Hij ging op weg naar Zwitserland, Genève, en hij koos het Rolex huis. Meneer Laino onderhandelde met Rolex directeur Hans Wilsdorf om het alleenrecht te verschaffen voor hun juwelier Serpico y Laino in Caracas.
Terug in Venezuela ontmoet Vicente de zus van Leopoldo en wordt verliefd op haar. Tijdens de voor bereidingen van zijn huwelijk krijgt Vicente een brief van de Italiaanse regering die hem vraagt om zo snel mogelijk terug naar Italië te komen om deel te nemen aan de Tweede Wereldoorlog in het leger van Italië. Met pijn in zijn hart verlaat hij zijn toekomstige vrouw en de stad waar hij zo van houdt. Een jaar voor het einde van de Tweede Wereldoorlog overlijd Leopoldo Serpico. De voortzetting van zijn zaak rust nu op zijn schouders en met het laatste beetje geld maakt hij een zakenreis door Europa en vertrekt naar Venuzuela met een schip vol handel voor zijn juwelierzaak Serpico y Laino. Enkele jaren na aankomst raakt zijn vrouw ernstig ziek en komt te overlijden hem twee kinderen achterlatend. Door het verlies en verdriet richt hij zich volledig op zijn zaak dat inmiddels veel grote merken uit Europa verkocht en een van de grootste en invloedrijkste juweliers van het land was.
In 1959 overleed Vicente Laino en hiermee brein en hart van Serpico y Laino. De kinderen van Vicente Laino gaan verder met de zaak. De spanningen lopen op, zowel in de familie als in het land. Het werd gewelddadiger en er werden zelf bom aanslagen geplant op een van de zaken wat er voor zorgde dat de winkel in 1966 de deuren sloot. De familie besloot om terug te gaan naar Italië om daar de naam Serpico y Laino voort te zetten. Helaas hadden zij geen geluk en betekende dat het eind van een eens zo machtige een roemrijke juweliershuis Serpico y Laino.
Heineken
Het merk Heineken is onlosmakelijk verbonden met Amsterdam. Al bijna 150 jaar heeft deze bierbrouwer er voor gezorgd dat Amsterdam op de kaart staat. Naast natuurlijk het imposante bedrijfspand aan de Stadhouderskade heeft Heineken al vroeg geïnvesteerd in horeca gelegenheden waar het beeldmerk prominent op de gevel prijkt. De heritage van Heineken is gigantisch. Hier een kleine opsomming die relevant zijn voor ons horloge.
Op 15 februari 1864 neemt Gerard Heineken de bier brouwerij “ de Hooiberg” in handen voor een bedrag van 48.000,- gulden. Door de planning van het dempen van de Nieuwezijds Voorburgwal zijn voor Heineken doorslaggevend om zijn brouwerij te verplaatsen vanuit de binnenstad naar een plek waar aan- en afvoer van grondstoffen en producten geen probleem vormen. Heineken kiest voor een plek net buiten de Singelgracht, tegenwoordig de Stadhouderskade, in de weilanden van de Buitenveldertse polder.
Precies 100 jaar nadat Gerard Heineken in Amsterdam de brouwerij de Hooiberg kocht neemt zijn kleinzoon op 23 januari 1964 plaats in de raad van bestuur der vennootschap. Alfred “ Freddy” Heineken.
Al in 1927 werd de eerste buitenlandse brouwerij aangekocht, de Brasserie Leopold in Brussel van de heren Damiens. Er zullen er nog velen volgen. Ook op de Zuid-Amerikaanse markt heeft Heineken zijn ogen gericht. In 1952 komt de brouwerij La Criolla in Venezuela gereed en wordt daar begonnen met de productie en verkoop van Heineken bier. De belangrijkste activiteiten in het buitenland zijn dan die in Singapore, Indonesië, Egypte, Nigeria, Venezuela, België en in Belgisch-Congo.
De activiteiten in het buitenland vertonen daarentegen hier en daar stagnatie. De Brasserie Leopold in Brussel wordt in 1963 verkocht en ook de brouwerij in Venezuela komt niet uit de rode cijfers en wordt ook ter overname aangeboden.
Bekijk een Heineken reclame filmpje uit 1974, Venezuele.
U kunt begrijpen dat wij een horloge met deze geschiedenis maar al te graag aan onze (prive) collectie zouden willen toe voegen. Na de service van het horloge bleek de automaat opwinding niet geheel meer naar behoren te functioneren en was de wijzer-klemming zwak te noemen. Het advies was dan ook het horloge meer als aandenken te beschouwen dan als nauwkeurig tijdmeet instrument.
Ook al werd het horloge in het begin nog dagelijks gedragen op vakantie of tijdens het sporten belande het horloge veilig in de bekende la. Helaas bleef hij daar steeds langer liggen tot dat in januari van dit jaar(2012) het ons weer werd aangeboden, maar ditmaal om eventueel in te kopen.
Na de verkoop aan ons heeft meneer nog de moeite genomen om het verhaal van het horloge op te schrijven en als document toe te voegen bij de Rolex. Ook het oude originele doosje originele doosje werd teruggevonden en bijgevoegd. Een origineel door Rolex verzorgde lang smal blauwe doosje met naast het oude Rolex logo ook de naam van de naam van de juwelier Serpico Y Laino.
Tekst Roel van den Haak
Meer informatie over de geschiedenis van Heineken vind u hier
Meer detail foto's vind u op onze fotosite Flickr: Rolex heineken en Serpico y Laino.
