Vintage advertenties: de Heuer Skipper

Heuer zeilhorloge, Skipper.

Heuer is dé naam als het gaat om sportieve chronografen en stopwatches. Het merk bracht haar eerste chronograaf uit eind 19e eeuw en sindsdien maken deze een belangrijk deel uit van de geschiedenis van Heuer.

De hier getoonde Autavia is een bijzonde variant genaamd ’Skipper’, ontworpen met het oog op regatta-zeilers. Het zeilhorloge bestaat al zolang er zeil- en regattawedstrijden worden gehouden en er waterdichte horloges worden gemaakt. Het principe is eenvoudig.

Bij deze wedstrijden moet de schipper starten na het start signaal. Hij moet dan over een denkbeeldige startlijn gaan . De denkbeeldige startlijn ligt tussen tweeboeien. Het is aan de schippers om hier als eerste door heen te gaan voor een goed start positie. Ga je echter eerder over de startlijn dan worden er strafsecondes opgeteld bij de eindtijd. Het is dus belangrijk om te kunnen inschatten waarneer te draaien om aan de wind te liggen. Vaak worden er 5, 10 of 15 minuten voor het start signaal waarschuwing signalen gegeven.

Nu komt het horloge in beeld. Gaat er een signaal af dan wordt de pousoir in gedrukt. Nu kan het tellen / terugtellen beginnen. Vaak zijn het chronograaf horloges waarbij de minuten teller als stopwatch dient. De nummering onder deze wijzer is verdeeld in vlakken van 5 minuten. Deze worden vaak groot en in kleur aangegeven zodat de schipper in een oog opslag kan zien waarneer hij kan verstrekken.

Het eerste type Autavia werd gemaakt van 1933 tot 1958. Deze was echter niet bepaald draagbaar: het ging hier om een boordinstrument voor auto’s (Aut.) en vliegtuigen (Avia). Het eerste polshorloge onder deze naam kwam uit in 1962 en dit model had een klassieke ronde kast. In dit jaar werd het ChronoMatic uurwerk geïntroduceerd, een samenwerking van Heuer met (o.a.) Breitling en Hamilton. Dit was groot nieuws: verschillende fabrikanten waren in een race om het eerste automatische chronograaf-uurwerk, maar Heuer (etc) ging er met de prijs vandoor! Kaliber 11 was het resultaat, een bijzonder uurwerk met microrotor opwinding.

Advertenties uit de oude doos: Breitling

Vandaag zijn we weer eens onze kelder ingedoken om wat leuks op te duiken.. Dit keer hebben we een Breitling folder uit ca. 1974 gevonden. We vonden de foto's zo gaaf dat we ze gewoon wel moesten delen! Heerlijk met je 806 Navitimer om de pols en je potje op een rondje scheuren.. Geniaal!

Shock resistant Incabloc

Een van de grootste problemen van mechanisch horloges is die van het ontvangen van schok en stoot. Een val op de tegelvloer of slag met een golfclub zal er voor zorgen dat de balanswiel uit balans word gebracht. Ook het fietsen over een weg van kleine keien of het uitbundig in de handen klappen na een mooi concert zal gevolgen hebben in de grote van de uitslag van de balans. Naast de nauwkeurigheid van het uurwerk kan het zelfs tot gevolgen hebben dat de balans omslaat en het horloge direct stil gaat staan.

De precisie van een horloge uurwerk ligt in de handen van twee onderdelen. De balans en de spiraal veer. Samen met het ankerrad en het anker vormen zij het echappement. De rest van de raderen en onderdelen zijn voor de kracht verdeling, opwinding, wijzerverzetting of aansturen van extra functies. De massatraagheid van de balans zorgt er voor dat de invloed van buitenaf minder snel invloed zal hebben op de gang. Hoe groter de uitslag is, hoe makkelijker het is om schokjes op te vangen. De spiraalveer zorgt er voor dat de balans heen en weer gaat. De lengte van de windingen van deze platte veer zorgt voor de tijd verdeling. Maak je hem langer dat duurt het langer dat de balans weer terug komt en gaat het horloge dus langzamer lopen. En visa versa. Maak je hem korter dan gaat hij sneller lopen.



De gevoeligheid van de balans zit hem in de tappen van zijn as. Deze tappen zijn vaak enkele tiende van millimeters dun en dragen ook nog eens het gewicht van de balans zelf. Met een heen en weer gaande beweging van 18.000 tikken per uur kunt u er vanuit gaan dat deze heel wat te verduren hebben. Het gebeurt dan ook regelmatig dat deze balans-as tappen krom buigen of breken.



U kunt zich voorstellen dat er velen ideeën en uitvindingen zijn gedaan om deze schokken op te vangen. Vroeger, zo rond 1900-1930 werden de (zak)horloges gemaakt zonder enige schoksysteem. Het opvangen van de klap werd voornamelijk gedaan door de kast die als dat nodig was extra werd beschermt of verstevigt. Ook werden er creatieve constructies bedacht die de klap doormiddel van inwendige veren of rubbers moesten op vangen. Dit systeem werd pas in de jaren 80 van de vorige eeuw weer opgepakt maar hier later meer over. De focus kwam al snel te liggen op een schoksysteem die de delicate balans-as direct beschermt.



Het varen ingenieurs Georges Braunschweig and Fritz Marti die in 1934 het meest gebruikte schoksysteem ontwikkelden het INCABLOC. De balans draaide niet meer in stugge lagers maar beweegbare lagers die door middel van een speciaal gevormd veertje de schok opvangt. Niet alleen de tappen bleven langer heel ook werd de gehele balans-as werd opgevangen bij grotere klappen. Velen merken die dit systeem gebruikte bedrukte het op de wijzerplaat op hiermee aan te geven dat het horloge shock resistent was. Tot diep in de jaren 60 was dit de manier om je als horlogemerk te onderscheiden maar op het laatst gebruikte ieder zich zelf respecterende horlogemerk die en was het chiquer om het juist niet meer op de wijzerplaat de drukke.



Naast incabloc is er nog ontelbaar veel van deze schoksystemen met de meest uiteenlopende veertjes gemaakt. Ik kan u verzekeren dat bij het wegspringen van zo’n veertje een gemeende vloek door het atelier klinkt. Het vinden van deze minuscule veertjes is voor een getraind horlogemakers oog geen probleem maar het opzoeken in de talloze boeken van de verschillende modellen is een ramp.

Horloge lezing bij AWCo.

Onze passie voor horloges is niet iets wat we onder stoelen of banken steken. Dit valt iedere klant die bij ons binnen stapt direct op. Dit is dan ook één van de redenen dat wij zoveel vast bezoekers van onze winkel in de Reestraat hebben. Liefhebbers die graag een ommetje (van een straat of 9) maken om even in de etalage te gluren. Een van deze vaste klanten heeft ons gevraagd om over de fascinerende wereld van het mechanische horloge een lezing te geven. Een lezing waarbij een koppeling wordt gemaakt tussen het heden en het verleden.

Goed geregeld!

Over dit onderwerp is inderdaad veel te vertellen en ik heb mij dan ook voornamelijk
gericht op de ontwikkeling van het polshorloge van 1900 tot 1980. Hierin heb ik de ruimte om stapsgewijs een mooi verhaal te houden waarbij ik zowel een liefhebber als een horloge-leek weet te boeien. Om de koppeling te maken naar het heden is er gekozen voor een tweede spreker, die niet uit het vak komt maar wel de genodigde weet te raken.

Dion Bartels aan het woord.

Dion Bartels is op zakelijk gebied misschien niet de meest voor de hand liggende gastspreker. Als advocaat is hij mede verantwoordelijk voor het blootleggen van tal van fraudezaken. Denk aan Golden Sun, Easy Life, Caribbean Comfort en niet te vergeten die van Palm Invest. Deze zaken hebben hem naar de rand van de afgrond gebracht en werd hij in 2009 geschorst als advocaat en ging uiteindelijk failliet. Over deze gebeurtenis in zijn leven en welke gevolgen dat met zich mee bracht sprak Dion openhartig. Uit elke periode van zijn leven kon hij als een goochelaar horloges uit zijn privé-collectie tevoorschijn toveren. Van de Chopard gekregen van zijn vrouw tot een limited Swatch van Napoleon Bonaparte. Een mooi voorbeeld van een tijdbeeld door de jaren heen wat prima op mijn lezing aansloot.

Roel met "prive" collectie

Onder het genot van een hapje en drankje verzorgt door mede Reestraat-ondernemer “Nooch” werd er na afloop nog lang door gesproken over welk horloge er werd gekocht met het eerst verdiende geld en welke horloges er nog in de verzameling ontbreken. Een geslaagd evenement wat zeker voor herhaling vatbaar is.

Aandacht voor spreker en horloges.

IWC klassieker Cal. 89

Werkelijk een van de mooiste en langst geproduceerde uurwerken is die van International Watch Company en wel het caliber C 89. Als horlogemaker en liefhebber behoort dit uurwerk tot een van mijn favorieten, waarom? Door de eenvoud, nauwkeurigheid en afwerking.

Dhr. A. Pellaton.

Het is niemand minder dan Albert Pellaton zelf die in 1946 caliber 89 heeft gemaakt. Pellaton die niet veel later het eerste automatische IWC uurwerk, caliber 85 heeft ontwikkeld. Deze bijzondere automaat heeft ook zijn naam gekregen en het automatische opwindsysteem is tegenwoordig weer gebruikt in de nieuwe uurwerken van IWC.

Bladzijde uit IWC fournituren boek Nr.7

Caliber 89 is eigenlijk in de basis hetzelfde als caliber 83 maar met een centrale secondewijzer in plaats van een kleine secondewijzer bij de 6 uur. Deze uurwerken werden gebruikt in de legendarische Mark X militaire horloges. Het caliber 83 is weer een afgeleide van caliber 60. Dit caliber is in 1938 ontwikkeld en rond 1940 gepatenteerd.

Patent waarschijnlijk van caliber 60.

De gehele opbouw is compact en elegant te gelijk. De platines en bruggen zijn niet alleen ontworpen om hun werk te doen, maar zijn stuk voor stuk sierlijk vormgegeven. Bijzonder is de rustige uitstraling van het uurwerk. Neem bijvoorbeeld de palling, deze is onder het palrad (8905) gemaakt en is nagenoeg niet te zien. Dit door een los geplaatste platte palveer (8922) onder het rad te leggen met enkel het uiteinde tegen de tanden aan. Bij het opwinden van het horloge klikken de tanden over het veertje. Door de spanning van de opwindveer blokkeert het veertje als de kroon wordt losgelaten. Ook het plaatsen van de seconderad is doordacht gemaakt. Het seconderad (8952), dat eigenlijk een lange tap met een rondseltje is, wordt door een geschroefde lager (8985) op zijn plaats gehouden. Door het losschroeven van de twee kleine schroefjes kan de seconderad/tap gecontroleerd of vervangen worden. De tandspeling wordt door middel van een klein bronzen frictie veertje opgelost om continu tegen de secondetap aan te drukken. Als dit niet het geval zou zijn dan verspringt de secondewijzer onregelmatig en niet als een vloeiende beweging.

Caliber 89 in rosé gouden IWC

Door zijn lange dienst van staat zijn er door de jaren heen veel modellen om dit uurwerk heen gemaakt. Het is daarom ook niet gek dat wij van Amsterdam Watch Company zeer regelmatig IWC horloges met dit legendarische uurwerk te koop aanbieden. Niet altijd staat het exacte productie jaar aangegeven op de website of op het kaartje in de winkel. Ook al zijn we in het bezit van nauwkeurige uurwerklijsten om het jaar op te zoeken, wij wachten vaak op het door ons aangevraagde uittreksel van het IWC archief in Schaffhausen. Alleen dan kunnen we u de juiste informatie geven zoals u dat van ons gewend bent.

Heuer is back

Rond 1860 richtte Edouard Heuer het naar hem genoemde horlogehuis op. Niet veel later kwamen ze met het eerste chronograafhorloge op de markt. Vanaf dat moment stond Heuer bekend als HET sporthorloge-merk en werden ze gevraagd voor de tijdmeting van de Olympische spelen van Antwerpen(1920), Parijs(1924) en Amsterdam(1928).

Al vanaf het begin van hun bestaan had Heuer altijd veel aandacht gehad voor reclame en marketing. Er is dan ook verschrikkelijk veel folder- en advertentiemateriaal beschikbaar. Hier een paar voorbeelden:

De Heuer Silverstone is voor het eerst te zien in een folder uit 1976. Nu, meer dan 30 jaar later, is er een re-editie van gemaakt. Dit in navolging van de Monaco, Carrera en Autavia.

Zowel in het verleden als het heden wordt de relatie gelegd met autoracen. Al begin 1900, 1911 om precies te zijn, werden er stopwatches gemaakt voor in de auto’s. Deze dashboard klokken zijn nu een “must have” voor iedere sport auto fanaat.

Voor de horloge liefhebber gaat er niets boven een echt HEUER. Na de zwarte Quartz Crisis investeerde TAG in Heuer wat resulteerde in het nu beroemde TAG Heuer. De link met TAG is heden ten dage niet meer, de naam is echter blijven bestaan. Allicht dat het merk nu ooit terugkeert naar het mooie Heuer? Wie weet..

La chaux de Fonds 1904

Wellicht een van de oudste foldermateriaal die we in ons archief hebben zitten is een “reclame” krantje uit 1904. Het jaar dat volgens Cartier het eerste polshorloge is gemaakt. Hierover is echter nog niets te zien in Revue International Horlogerie - regio Ch. Nicolet & La chaux de Fonds. Dit laatste stadje staat ook wel bekend als de bakermat van de horloge industrie van Zwitserland. Merken als Heuer, Girard-Perregaux, Omega, Tissot, Longines en niet te vergeten Rolex zijn hier ooit begonnen.

Ook leuk om te zien is de advertentie van Leon Breitling en Longines met hun zakhorloges met stopwatch, toen ook wel Compteurs de Sport genoemd. Breitling gebruikte toen de naam Montbrillant al!

Naast DOXA en Rosskopf is er nog een merk op de achterpagina terug te vinden. Heel ongebruikelijk is er een advertentie als kader om de hele pagina heen geplaatst. Want ook INVAR was trots om uit La Chaux-de-fonds te komen.

Vintage advertenties deel 1

Ons archief, zowel digitaal als papier, zit vol met vintage advertenties. Geniet u mee met deel 1 van deze serie:

Rolex Submariner (jaren 70)



Deze advertentie maakt deel uit van de serie 'If you' of 'Wenn Sie'. Opvallend is de nadruk die Rolex legt op het professionele gebruik, de duurzaamheid en het praktische nut; dat is tegenwoordig wel anders!

Breitling Cosmonaute (ca. 1962-1963)



Breitling maakt hier trots melding van het feit dat een Cosmonaute de dampkring heeft verlaten, om de pols van Scott Carpenter om precies te zijn. Het horloge is een vroege Cosmonaute met AOPA-wijzerplaat, zwarte subdials en een parel-lunette.

Omega Speedmaster (1970)



De maan blijft een magische aantrekkingskracht houden op de mens. Omega onderstreept hier nog even de link met NASA en de missies waar de Speedmaster deel van uitmaakte. Het horloge is natuurlijk ook schitterend!

Jaeger-LeCoultre (1930)



Echt vintage wordt het met Jaeger-LeCoultre. Deze advertentie uit 1930 laat de hypermoderne fabriek zien. Ook wordt vermeld waartoe het bedrijf allemaal in staat is, met o.a. snelheidsmeters en horloges. De getekende stijl is erg kenmerkend voor deze periode.